Peter Pontiac mocht zijn laatste beeldroman niet voltooien

Stripliefhebbers moeten het doen zonder Peter Pontiac. De striptekenaar en illustrator uit Bussum bezweek dinsdagavond 22 januari op 63-jarige leeftijd aan de gevolgen van een ernstige leverziekte.

Pontiac (Peter Pollmann) was al lange tijd ziek. Ondertussen voerde hij een race tegen de klok met het maken van zijn laatste boek: Styx Of De Zesplankenkoorts. Hierin wilde hij de dood in het algemeen en in het bijzonder de niet te genezen leverziekte die zijn leven beheerste beschrijven. Via crowfunding kwam er ruim 28 duizend euro binnen om de beeldroman te kunnen maken. Helaas was het Pontiac niet gegund zijn slotwerk te voltooien. (Nagezonden berucht: het boek zal wel verschijnen!).

Music Minded ging in 2005 langs bij het atelier van Pontiac, toen het bejubelde boek Kraut werd herdrukt.

Nagekomen berichten

In Kraut gaat Pontiac via een geïllustreerde, handgeschreven brief op zoek naar de roots van zijn vader, die in de Tweede Wereldoorlog de foute kant koos en in 1978 op mysterieuze wijze bij de Daaibooibaai op Curaçao verdween. In 2005 verscheen van Kraut een herdruk, waarin tweeëndertig extra pagina’s met ‘Nagekomen Berichten’ zijn opgenomen.

Peter Pollman

Peter Pontiac werd in 1951 als Peter Pollmann in Beverwijk geboren. Geïnspireerd door Amerikaanse undergroundcomics, startte hij in de late jaren ’60 zijn loopbaan als striptekenaar en illustrator. Bij het grote publiek werd Pontiac vooral bekend door zijn karakteristieke illustraties in muziekbladen als Hitweek-Aloha, Music Express en Oor. De basis voor zijn loopbaan legde Pontiac op een opmerkelijke locatie. “Op mijn achttiende woonde ik in Leiden in een commune die leefde van de handel in hasj en drugs”, vertelt Pontiac. “Zo nu en dan maakten ze ook songboeken door platen van The Stones, Bob Dylan, Country Joe & The Fish en The Birds eindeloos af te draaien en de songteksten over te nemen. Voor die boeken moest dan een mooi voorkantje gemaakt worden, en dat moest ik dan doen.”

Nadat Peter Pontiac via die songboeken werd ‘ontdekt’ door Joost Swarte en Evert Geradts en in de seventies langzaam naam maakte als striptekenaar, begon hij zich steeds meer toe te leggen op het, meer lucratieve, illustratiewerk. Door de jaren heen werd het werk van Pontiac in boekvorm uitgebracht, in onder meer Requiem Fortissimo, Pontiac Review, Lost In The Lowlands en The Quick Brown Fax.

Kraut

Het in 2000 uitgebrachte Kraut, was voor Pontiacbegrippen een redelijk verrassend boek. Kraut was een strip, noch een literair boek. Het was meer een als spannend jongensverhaal vertelde geschiedenis, gegoten in een (handgeschreven) briefvorm en omgeven door illustraties. Pontiac ging in Kraut op zoek naar een antwoord op het vraagstuk rond zijn markante vader Joop Pollmann.

Vader Joop was hartstochtelijk aanhanger van het Nationaal Socialisme, koos in de Tweede Wereldoorlog de Duitse zijde en ging zelfs als oorlogsverslaggever voor de Waffen S.S. naar het Oostfront en Normandië. Na de oorlog en een gevangenisstraf voor collaboratie kon Joop aan de slag als verslaggever bij het familieblad Libelle en na een ongelukkig gezinsleven verdween hij in 1978 op Curaçao. Vermoedelijk had hij zelfmoord gepleegd door zich te verdrinken in de Daaibooibaai.

 Confrontatie

Pontiac liep al lange tijd rond met het idee om een boek over zijn voor hem ondoorgrondelijke vader te maken. Pontiac: “Maar ik begon er niet aan omdat ik het mijn moeder niet wilde aandoen. Een boek over mijn foute vader zou te confronterend en te pijnlijk voor haar zijn geweest. Nadat mijn moeder overleed, speelde het idee weer op. Op een borrel van het NRC Handelsblad sprak ik toevallig met een jongen die bij uitgeverij Podium werkte over het idee, en twee dagen later kreeg ik een telefoontje dat Podium het uit wilde brengen.”

Aanvankelijk wilde Pontiac het verhaal in stripvorm gieten: “Dat bleek alleen geen goede vorm te zijn. Ik was bang steeds uit te moeten leggen dat het verhaal écht zo was gegaan omdat er vrij veel ‘Hollywood-achtige’ elementen in zitten. Het verhaal zou moeten beginnen met een beeld van de winkel met heilige beelden van mijn opa, met Marinus van der Lubbe voor de deur. Een mooi beginshot, dat als strip waarschijnlijk te bedacht en geromantiseerd zou overkomen. Een briefvorm leek me beter en bleek als werkwijze ook erg prettig. Ik kon stapje voor stapje te werk gaan en het tekenen met het schrijven afwisselen.”

Research

Het kostte Pontiac uiteindelijk drie jaar werk om Kraut te produceren. Pontiac: “Ik heb eerst veel research gedaan; in archieven zitten spitten, in boekwinkels gezocht en bij het Ministerie Van Justitie het dossier van mijn vader ingekeken. Nadat Kraut verschenen was, hoorde ik van journalist Gerard Groenewoud dat er bij het NIOD enkele brieven van mijn vader waren gearchiveerd. Aan het NIOD had ik nog niet eens gedacht. Dat was een gouden vondst, want in die brieven vond ik informatie die ik nooit heb geweten.”

“Ik heb bijvoorbeeld nooit met mijn vader over de schotwond in zijn arm gesproken, zodat ik aannam dat hij door een sluipschutter geraakt was. Maar in één van die brieven stond precies omschreven hoe hij werkelijk geraakt was. Zo vond ik meer aanvullingen en bevestigingen van zaken waar ik aanvankelijk naar gegist had, maar wel bleken te kloppen.”

Brieven

De brieven vormen met enkele andere aanvullingen de extra pagina’s van de nu herdrukte Kraut: “Ook kon ik een andere voorkant maken, eentje die meer op de manier was waarop ik hem oorspronkelijk wilde maken. Kraut was eigenlijk alleen een werktitel. Ik heb ooit één van de twee delen van Maus van Art Spiegelman geletterd en als variatie op dat boek kwam ik op Kraut; een woordspeling op Mof. Bij mijn vader was het namelijk altijd Duitsland voor en Duitsland na. Eigenlijk wilde ik het boek Daaibooibaai noemen, maar de uitgever vond Kraut een sterkere titel en wilde een vrolijke coverkleur. Ik ben nu wel blij dat ik bij de herdruk een wat meer heavy voorkant heb kunnen maken.”

Door: Ruben Eg